-
1 rumpō
rumpō rūpī, ruptus, ere [RVP-], to break, burst, tear, rend, rive, rupture, break asunder, burst in pieces, force open: vincula: obstantia claustra, H.: pontem, break down, L.: montem aceto, Iu.: arcum, Ph.: plumbum, H.: vestīs, O.: praecordia ferro, pierce, O.: guttura ferro, cut, O.: ruptus turbo, bursting forth, V.: inmensae ruperunt horrea messes, crammed to bursting, V.—Of the body, to break, split, burst, break open, rend, tear: ut me ambulando rumperet, i. e. kill with errands, T.: si quis rumpet occidetve, wounds, L. (old form.): ilia, V.: Rupit Iarbitam Timagenis aemula lingua, Dum, etc., i. e. the effort to shout as loud as, etc., H.: si te ruperis, H.: cantando rumpitur anguis, bursts, V.: quā (licentiā audacium) ante rumpebar, could have burst.—To burst through, break through: media agmina, V.: ruptā mersum caput obruit undā, O.: ordines, L.— To break open, cause to break forth: fontem, O.: ubi inter nubila sese Diversi rumpent radii, burst forth, V.: dum amnes ulli rumpuntur fontibus, V.—Of a way or passage, to force, make by force: ferro rumpenda per hostīs Est via, must be forced, V.: eo cuneo viam, L.—Fig., to break, violate, destroy, annul, make void, interrupt: feodera: imperium, Cu.: sacramenti religionem, L.: ius gentium, L.: edicta, H.: decreta, O.: testamentum ruptum, annulled: nuptias, H.: fata aspera, V.: fati necessitatem humanis consiliis, L.— To break in upon, interrupt, cut short, end: somnum, V.: novissima verba, O.: segnīs Rumpe moras, end delay, V.: tibi reditum, cut off, H.— To break out in, give utterance to: rumpit has imo pectore voces, V.: questūs, V.* * *rumpere, rupi, ruptus Vbreak; destroy -
2 rumpo
rumpo, rūpi, ruptum ( inf. paragog. rumpier, Afran. Com. 127), 3, v. a. [root rup], to break, burst, tear, rend, rive, rupture; to break asunder, burst in pieces, force open, etc. (very freq. and class.; a favorite word of the Aug. poets; cf. frango).I.Lit.: SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Lex XII. Tab. ap. Fest. S. V. TALIO, p. 274; and ap. Gell. 20, 1, 14; cf. Cato ap. Prisc. p. 710 P.:II.vincula,
Lucr. 3, 83; Cic. Cat. 4, 4, 8; id. Tusc. 1, 30, 74; Prop. 4, 10, 4; Verg. A. 10, 233 al.:catenas,
Prop. 3, 13, 11; Hor. S. 2, 7, 70; Ov. Am. 3, 11, 3:frena pudoris,
Prop. 4, 18, 3:obstantia claustra,
Hor. Ep. 1, 14, 9:teretes plagas (aper),
id. C. 1, 1, 28:pontem,
to break down, Liv. 7, 9; cf.:rupti torrentibus pontes,
Quint. 2, 13, 16:montem aceto (Hannibal),
Juv. 10, 153:Alpes,
Sil. 11, 135:arcum,
Phaedr. 3, 14, 10:plumbum (aqua),
Hor. Ep. 1, 10, 20:carinam (sinus Noto remugiens),
id. Epod. 10, 20:tenta cubilia tectaque,
id. ib. 12, 12:vestes,
Ov. M. 6, 131; cf.:tenues a pectore vestes,
id. A. A. 3, 707:sinus pariterque capillos,
id. M. 10, 722:linum ruptum aut turbata cera,
Quint. 12, 8, 13:praecordia ferro,
to penetrate, Ov. M. 6, 251; 5, 36; cf.:guttura cultro,
to cut, id. ib. 15, 465:colla securi,
id. ib. 12, 249:nubem (vis venti),
to sunder, rive, Lucr. 6, 432:fulmen nubes rumpit,
Sen. Q. N. 2, 58, 1:spiritus rumpit nubes,
id. ib. 2, 54, 3:ruptae nubes et in pronum solutae,
id. ib. 5, 12, 1:caelum,
Sil. 3, 196:polum,
id. 1, 135: turbo ruptus, breaking or bursting forth, Verg. A. 2, 416 et saep.:tuā causā rupi ramices,
burst, ruptured, Plaut. Merc. 1, 2, 30:suos ramices,
id. Poen. 3, 1, 37:inflatas vesiculas,
Cic. Div. 2, 14, 33:pectora fremitu (leones),
Lucr. 3, 297:illius immensae ruperunt horrea messes,
filled to repletion, Verg. G. 1, 49; Col. 10, 307:frugibus rupta congestis horrea,
Sid. 1, 6:ilia,
Cat. 11, 20; 80, 7; Verg. E. 7, 26; cf. with a personal object:rupit Iarbitam Timagenis aemula lingua, Dum, etc.,
Hor. Ep. 1, 19, 15.—Esp. reflexively, to burst or split one ' s self, to burst, split, etc.:me rupi causā currendo tuā,
Plaut. Merc. 1, 2, 43; id. Capt. prol. 14; Lucil. ap. Non. 88, 11; 382, 23:ut me ambulando rumperet,
Ter. Hec. 3, 4, 21:non, si te ruperis, Par eris,
Hor. S. 2, 3, 319.— Mid.: ego misera risu clandestino rumpier, to burst, split, Afran. ap. Non. 382, 21 (Com. Rel. p. 154 Rib.); so,frigidus in pratis cantando rumpitur anguis,
Verg. E. 8, 71:quā (licentiā audacium) ante rumpebar, nunc ne movear quidem,
could have burst, Cic. Q. Fr. 3, 9, 1:et inflatas rumpi vesiculas,
id. Div. 2, 14, 33; cf.:rumpantur iniqui, Vicimus,
Prop. 1, 8, 27:miser Rumperis (sc. irā) et latras,
Hor. S. 1, 3, 136: rumpere viam, iter, etc., to force a passage, make one ' s way by force: ferro rumpenda per hostes Est via, a passage must be burst or forced through, Verg. A. 10, 372; cf.:eo nisi corporibus armisque rupere cuneo viam,
Liv. 2, 50:rupta via,
Quint. 9, 4, 63:viam igne,
Stat. Th. 8, 469:iter ferro,
Sil. 4, 196 (with reserare viam);15, 782: Alpes,
id. 11, 135:rupto sonuit sacer aequore Titan,
Val. Fl. 2, 37:cursus,
id. ib. 1, 3; Sil. 7, 568 et saep.:rumpere media agmina,
to burst through, break through, Verg. A. 12, 683; cf.:proelia misso equo,
Prop. 3, 11, 64 (4, 10, 62):ruptā mersum caput obruit undā,
Ov. M. 11, 569:mediam aciem,
Liv. 26, 5:pugnantibus acies rumpenda,
Just. 1, 6, 11:ordines,
Liv. 6, 13:aditus,
Verg. A. 2, 494:parvos hiatus,
Sil. 5, 616:fontem,
to break open, cause to break forth, Ov. M. 5, 257:fontes abyssae magnae,
Vulg. Gen. 7, 11: se rumpere, to break out, burst forth ( = erumpere):ubi sub lucem densa inter nubila sese Diversi rumpent radii,
Verg. G. 1, 446:tantus se nubibus imber Ruperat,
id. A. 11, 548:unde altus primum se erumpit Enipeus,
id. G. 4, 368; so,rumpi, in mid. force: dum amnes ulli rumpuntur fontibus,
id. ib. 3, 428:alicui reditum,
to cut off, Hor. Epod. 13, 15.— Absol.: offendit, fregit, rumpit, icit poculo, wounds, Afran. ap. Non. 124, 6 (Com. Rel. p. 173 Rib.); so, si quis rumpet occidetve insciens ne fraus esto, an ancient form of rogation in Liv. 22, 10, 5; cf. Dig. 9, 2, 27, § 17. —Trop., to break, violate, destroy, annul, make void, interrupt, etc.:hunc quisquam... foedera scientem neglexisse, violasse, rupisse dicere audebit?
Cic. Balb. 5, 13; so,foedera,
Lucr. 2, 254; Auct. Her. 4, 14, 20; Liv. 9, 1; 21, 10; Hor. Ep. 1, 3, 35:foedus,
Liv. 3, 25, 5; 42, 40, 3:imperium,
Curt. 10, 2, 15; Tac. A. 13, 36; id. H. 3, 19:sacramenti religionem,
Liv. 28, 27:reverentiam sacramenti,
Tac. H. 1, 12:fidem induciarum, pacis, etc.,
Liv. 9, 40 fin.; 24, 29; Verg. G. 4, 213; Flor. 4, 2, 16:jus gentium,
Liv. 4, 17:hostium jus et sacra legationis et fas gentium,
Tac. A. 1, 42:rogationes vos rogatas rumpitis,
Plaut. Curc. 4, 2, 24:edicta,
Hor. C. 4, 15, 22:decreta,
Ov. M. 15, 780:leges,
Luc. 4, 175:constat, agnascendo rumpi testamentum,
is made void, Cic. de Or. 1, 57, 241; cf.:jura testamentorum ruptorum aut ratorum,
id. ib. 1, 38, 173:nuptias,
Hor. C. 1, 15, 7:amores,
Verg. A. 4, 292:condiciones pacis,
Vell. 2, 48, 5:obsequium,
Suet. Galb. 16:fata aspera,
Verg. A. 6, 882:fati necessitatem humanis consiliis,
Liv. 1, 42:ne me e somno excitetis et rumpatis visum,
break in upon, interrupt, Cic. Rep. 6, 12, 12; so,somnum,
Verg. A. 7, 458; cf. Sen. Ep. 51, 12:sacra,
Verg. A. 8, 110:carmina,
Tib. 2, 3, 20:novissima verba,
Ov. A. A. 1, 539:ut vero amplexus fessi rupere supremos,
Val. Fl. 5, 32:strepitu silentia rumpi,
Lucr. 4, 583:silentia (verbis),
Verg. A. 10, 64; Ov. M. 1, 208; 11, 598; Hor. Epod. 5, 85; Val. Fl. 3, 509; Plin. Pan. 55, 4:diutinum silentium,
App. M. 10, p. 239, 14:taciturnitatem,
Tac. A. 1, 74:patientiam,
Suet. Tib. 24:en age, segnes Rumpe moras,
break off, end delay, Verg. G. 3, 43; so,rumpe moras,
id. A. 4, 569; 9, 13; Ov. M. 15, 583 Bach, N. cr.; Val. Fl. 1, 306; Mart. 2, 64, 9; Plin. Ep. 5, 11, 2; cf.:rumpunt moras,
Luc. 1, 264:otia,
Verg. A. 6, 813.— Poet.: rumpit has imo pectore voces, breaks forth, breaks out in, gives vent to, utters, etc., Verg. A. 11, 377; so,vocem,
id. ib. 2, 129; 3, 246; Sil. 8, 301; Tac. A. 6, 20:questus,
Verg. A. 4, 553; Claud. Rapt. Pros. 2, 249:gemitum,
Sil. 4, 458. -
3 eruptio
I.Lit.A.In gen.:B.(elephanti) universi eruptionem tentavere,
Plin. 8, 7, 7, § 21; 16, 10, 19, § 45; 18, 17, 44, § 150 al.—In plur., Plin. 24, 15, 86, § 136.—In partic.1.In milit. lang., a sally:2.ex oppido eruptionem fecerunt,
Caes. B. G. 2, 33, 2; 3, 3, 3; 3, 5, 2; 3, 6, 1 et saep.—In medic. lang., concr., a breaking out, eruption of morbid matter, Plin. 23 prooem. 5, § 8; 24, 9, 38, § 63; 20, 7, 26, § 67; 20, 8, 27, § 71; 26, 11, 73, § 120; 28, 6, 18, § 66.—3.Of a volcano, an eruption:4.Aetnaeorum ignium,
Cic. N. D. 2, 38, 96.—Of plants, the putting forth, sprouting:II.semen prima eruptione agnoscitur,
Plin. 18, 17, 44, § 150.—Trop.:vitiorum,
Sen. Clem. 1, 2, 2. -
4 ēruptiō
-
5 eruptio
an eruption, bursting forth / sally, attack, assault -
6 exitus
1.exĭtus, a, um, Part., from exeo, II.2. I.Lit.:B.reditum mihi gloriosum injuria tua dedit, non exitum calamitosum,
Cic. Par. 4, 29:omni exitu et pabulatione interclusi,
Caes. B. G. 7, 44 fin.:exitum sibi parere,
id. B. C. 3, 69, 3.—In plur.:singulorum hominum occultos exitus asservare,
Caes. B. C. 1, 21, 4; 1, 25, 4. —Of things:introitusque elementis redditus exstat,
Lucr. 6, 494:exitus ut classi felix faustusque daretur,
a setting sail, departure, id. 1, 100:amnis,
a flowing out, discharge, id. 6, 727: animaï (i. e. venti), a bursting or rushing out, id. 6, 586; cf. Quint. 1, 11, 7.—Transf., concr., way of egress, outlet, passage:II.exitum non habent, ac pervium non est,
Varr. L. L. 5, § 145 Müll.:cum angusto portarum exitu se ipsi premerent,
Caes. B. G. 7, 28, 3:in exitu paludis,
mouth, Plin. 2, 103, 106, § 226:cibi,
vent, id. 11, 34, 40, § 116 et saep.:si de multis nullus placet exitus,
Juv. 6, 33.—In plur.:insula undique exitus maritimos habet,
Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:septem exitus e domo fecerat,
Liv. 39, 51, 5; Col. 6, 30, 8:alvorum,
Plin. 21, 14, 48, § 82 et saep.Trop.A. 1.In gen.:2.hujus orationis difficilius est exitum quam principium invenire,
end, close, Cic. de Imp. Pomp. 1, 3; cf.: quemadmodum expediam exitum hujus institutae orationis, non reperio, id. Fam. 3, 12, 2:exitus fuit orationis,
Caes. B. G. 4, 8, 1:ut tragici poëtae, cum explicare argumenti exitum non potestis, confugitis ad deum,
Cic. N. D. 1, 20, 53:adducta ad exitum quaestio est,
id. Tusc. 5, 6, 15; cf.:ad exitum pervenire,
id. Fam. 10, 22, 2; id. Or. 33, 116:ita magnarum initia rerum celerem et facilem exitum habuerunt,
Caes. B. C. 3, 22 fin.:verba quae casus habent in exitu similes,
at the end, Cic. Or. 49, 164; cf.in the foll.: fugam quaerebamus omnes, quae ipsa exitum non habebat,
end, aim, id. Phil. 5, 16, 42:hinc omne principium, huc refer exitum,
Hor. C. 3, 6, 6 et saep.:in exitu est meus consulatus,
Cic. Mur. 37, 80; cf.: in exitu jam annus erat Liv. 35, 10, 1:superioris anni,
id. 30, 26, 2:veris,
Plin. 17, 22, 35, § 170:oppugnationis,
Caes. B. C. 3, 9, 8:mimi, fabulae,
the catastrophe, conclusion, Cic. Cael. 27, 65:vitae,
end of life, latter end, Nep. Eum. 13; cf.:vitae mortisque,
Vell. 2, 7, 1.—In plur.:tristes exitus habuit consulatus,
Cic. Brut. 34, 128: eae causae sunt plenissimae, quae plurimos exitus dant ad ejusmodi degressionem, outlets, i. e. opportunities, id. de Or. 2, 77, 312: habent exitus aut in a aut in e, etc., Varr. L. L. 10, § 62 Müll.—In partic., end of life, end, death:3.natura ad humanum exitum (Romulum) abripuit,
Cic. Rep. 1, 16 fin.:duravere usque ad Sejani exitum,
Plin. 8, 58, 74, § 197; Amm. 14, 11:exitus in dubio est,
Ov. M. 12, 522:Thrasymachi,
Juv. 7, 204:saevus et illum exitus eripuit,
id. 10, 127; 271.—In plur.:nonnumquam bonos exitus habent boni,
Cic. N. D. 3, 37, 89:non igitur fatales exitus habuerunt,
id. Div. 2, 9, 24.—A means, method, way, device, solution of a difficulty:B.cum autem exitus ab utroque datur conturbato errantique regi,
Cic. Fin. 5, 22, 63:non solum viam quaestus invenerunt, verum etiam exitum ac rationem defensionis,
id. Verr. 2, 3, 82, § 190:jam nullum fortunis communibus exitum reperietis,
id. Dom. 47, 123.—Issue, result, event, i. q. eventus:si mihi alterutrum de eventu atque exitu rerum promittendum est,
Cic. Fam. 6, 1, 5:in unum exitum spectare,
id. de Or. 1, 20, 92:videtur ad exitum venisse quaestio,
id. Tusc. 5, 7, 18; id. Fin. 2, 1, 3:neque exitum legis esse in meretrice publicanda,
i. e. the law would be without proper effect, id. Inv. 2, 40, 118, v. the context:de exitu rerum sentire,
Caes. B. G. 7, 52 fin.:incerto etiam nunc exitu victoriae,
id. ib. 7, 62, 6:de exitu fortunarum suarum consultabant,
id. ib. 7, 77, 1; cf. id. ib. 3, 8, 3; and:prudens futuri temporis exitum Caliginosa nocte premit deus,
events, Hor. C. 3, 29, 29: ut quae rei publicae polliceremur, exitu praestaremus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 3:exitum rei imponere,
Liv. 37, 19, 1:quaestiones ad exitum perductae,
id. 40, 19, 10:ad exitum spei pervenire,
accomplishment, id. 5, 12, 4; so,serae exitum spei exspectare,
id. 5, 6, 2:sine exitu esse,
without result, id. 32, 40, 3.—In plur.:fortasse haec omnia meliores habebunt exitus,
Cic. Fam. 2, 16, 6:quae (responsa haruspicum) aut nullos habuerint exitus aut contrarios,
id. Div. 2, 24, 52:Liber vota bonos ducit ad exitus,
Hor. C. 4, 8, 34; cf.:(fortuna) Belli secundos reddidit exitus,
id. ib. 4, 14, 38.—Prov.:exitus acta probat,
the event justifies the deed, Ov. H. 2, 85.
См. также в других словарях:
Bursting — Burst Burst, v. i. [imp. & p. p. {Burst}; p. pr. & vb. n. {Bursting}. The past participle bursten is obsolete.] [OE. bersten, bresten, AS. berstan (pers. sing. berste, imp. sing. b[ae]rst, imp. pl. burston, p. p. borsten); akin to D. bersten, G.… … The Collaborative International Dictionary of English
ῥηξίχθον' — ῥηξίχθονα , ῥηξίχθων bursting forth from the earth masc acc sg ῥηξίχθονι , ῥηξίχθων bursting forth from the earth masc dat sg ῥηξίχθονε , ῥηξίχθων bursting forth from the earth masc nom/voc/acc dual … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
outbreak — I (New American Roget s College Thesaurus) n. outburst, eruption; rebellion, uprising, revolt, insurrection; disturbance. See disobedience, violence, beginning, attack. II (Roget s IV) n. 1. [A sudden violent appearance] Syn. eruption, irruption … English dictionary for students
Proruption — Pro*rup tion, n. [L. proruptio, fr. prorumpere, proruptum, to break forth; pro forth + rumpere to break.] The act or state of bursting forth; a bursting out. [R.] Sir T. Browne. [1913 Webster] … The Collaborative International Dictionary of English
Ode on Melancholy — Portrait of John Keats by William Hilton, after Joseph Severn (National Portrait Gallery, London) Ode on Melancholy is a poem written by John Keats in the spring of 1819. In the spring of that year, Keats wrote the poem along with Ode on a… … Wikipedia
erumpent — /əˈrʌmpənt/ (say uh rumpuhnt), /i / (say ee ) adjective 1. bursting forth. 2. Botany prominent, as if bursting through the epidermis. {Latin ērumpent , stem of present participle of ērumpere burst forth} …
ποδορραγέα — ποδορραγής bursting forth at a stamp of the foot neut nom/voc/acc pl (epic ionic) ποδορραγής bursting forth at a stamp of the foot masc/fem acc sg (epic ionic) … Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)
proruption — pshən noun ( s) Etymology: Late Latin proruption , proruptio action of bursting forth, from Latin proruptus (past participle of prorumpere) + ion , io ion : a bursting forth : the state of being protuberant or distended proruption in form reduces … Useful english dictionary
Sallies — Sally Sal ly, n.; pl. {Sallies}. [F. saillie, fr. saillir. See Sally, v.] 1. A leaping forth; a darting; a spring. [1913 Webster] 2. A rushing or bursting forth; a quick issue; a sudden eruption; specifically, an issuing of troops from a place… … The Collaborative International Dictionary of English
Sally — Sal ly, n.; pl. {Sallies}. [F. saillie, fr. saillir. See Sally, v.] 1. A leaping forth; a darting; a spring. [1913 Webster] 2. A rushing or bursting forth; a quick issue; a sudden eruption; specifically, an issuing of troops from a place besieged … The Collaborative International Dictionary of English
Sally port — Sally Sal ly, n.; pl. {Sallies}. [F. saillie, fr. saillir. See Sally, v.] 1. A leaping forth; a darting; a spring. [1913 Webster] 2. A rushing or bursting forth; a quick issue; a sudden eruption; specifically, an issuing of troops from a place… … The Collaborative International Dictionary of English