Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

bursting forth

  • 1 rumpō

        rumpō rūpī, ruptus, ere    [RVP-], to break, burst, tear, rend, rive, rupture, break asunder, burst in pieces, force open: vincula: obstantia claustra, H.: pontem, break down, L.: montem aceto, Iu.: arcum, Ph.: plumbum, H.: vestīs, O.: praecordia ferro, pierce, O.: guttura ferro, cut, O.: ruptus turbo, bursting forth, V.: inmensae ruperunt horrea messes, crammed to bursting, V.—Of the body, to break, split, burst, break open, rend, tear: ut me ambulando rumperet, i. e. kill with errands, T.: si quis rumpet occidetve, wounds, L. (old form.): ilia, V.: Rupit Iarbitam Timagenis aemula lingua, Dum, etc., i. e. the effort to shout as loud as, etc., H.: si te ruperis, H.: cantando rumpitur anguis, bursts, V.: quā (licentiā audacium) ante rumpebar, could have burst.—To burst through, break through: media agmina, V.: ruptā mersum caput obruit undā, O.: ordines, L.— To break open, cause to break forth: fontem, O.: ubi inter nubila sese Diversi rumpent radii, burst forth, V.: dum amnes ulli rumpuntur fontibus, V.—Of a way or passage, to force, make by force: ferro rumpenda per hostīs Est via, must be forced, V.: eo cuneo viam, L.—Fig., to break, violate, destroy, annul, make void, interrupt: feodera: imperium, Cu.: sacramenti religionem, L.: ius gentium, L.: edicta, H.: decreta, O.: testamentum ruptum, annulled: nuptias, H.: fata aspera, V.: fati necessitatem humanis consiliis, L.— To break in upon, interrupt, cut short, end: somnum, V.: novissima verba, O.: segnīs Rumpe moras, end delay, V.: tibi reditum, cut off, H.— To break out in, give utterance to: rumpit has imo pectore voces, V.: questūs, V.
    * * *
    rumpere, rupi, ruptus V
    break; destroy

    Latin-English dictionary > rumpō

  • 2 rumpo

    rumpo, rūpi, ruptum ( inf. paragog. rumpier, Afran. Com. 127), 3, v. a. [root rup], to break, burst, tear, rend, rive, rupture; to break asunder, burst in pieces, force open, etc. (very freq. and class.; a favorite word of the Aug. poets; cf. frango).
    I.
    Lit.: SI MEMBRVM RVPIT NI CVM EO PACIT TALIO ESTO, Lex XII. Tab. ap. Fest. S. V. TALIO, p. 274; and ap. Gell. 20, 1, 14; cf. Cato ap. Prisc. p. 710 P.:

    vincula,

    Lucr. 3, 83; Cic. Cat. 4, 4, 8; id. Tusc. 1, 30, 74; Prop. 4, 10, 4; Verg. A. 10, 233 al.:

    catenas,

    Prop. 3, 13, 11; Hor. S. 2, 7, 70; Ov. Am. 3, 11, 3:

    frena pudoris,

    Prop. 4, 18, 3:

    obstantia claustra,

    Hor. Ep. 1, 14, 9:

    teretes plagas (aper),

    id. C. 1, 1, 28:

    pontem,

    to break down, Liv. 7, 9; cf.:

    rupti torrentibus pontes,

    Quint. 2, 13, 16:

    montem aceto (Hannibal),

    Juv. 10, 153:

    Alpes,

    Sil. 11, 135:

    arcum,

    Phaedr. 3, 14, 10:

    plumbum (aqua),

    Hor. Ep. 1, 10, 20:

    carinam (sinus Noto remugiens),

    id. Epod. 10, 20:

    tenta cubilia tectaque,

    id. ib. 12, 12:

    vestes,

    Ov. M. 6, 131; cf.:

    tenues a pectore vestes,

    id. A. A. 3, 707:

    sinus pariterque capillos,

    id. M. 10, 722:

    linum ruptum aut turbata cera,

    Quint. 12, 8, 13:

    praecordia ferro,

    to penetrate, Ov. M. 6, 251; 5, 36; cf.:

    guttura cultro,

    to cut, id. ib. 15, 465:

    colla securi,

    id. ib. 12, 249:

    nubem (vis venti),

    to sunder, rive, Lucr. 6, 432:

    fulmen nubes rumpit,

    Sen. Q. N. 2, 58, 1:

    spiritus rumpit nubes,

    id. ib. 2, 54, 3:

    ruptae nubes et in pronum solutae,

    id. ib. 5, 12, 1:

    caelum,

    Sil. 3, 196:

    polum,

    id. 1, 135: turbo ruptus, breaking or bursting forth, Verg. A. 2, 416 et saep.:

    tuā causā rupi ramices,

    burst, ruptured, Plaut. Merc. 1, 2, 30:

    suos ramices,

    id. Poen. 3, 1, 37:

    inflatas vesiculas,

    Cic. Div. 2, 14, 33:

    pectora fremitu (leones),

    Lucr. 3, 297:

    illius immensae ruperunt horrea messes,

    filled to repletion, Verg. G. 1, 49; Col. 10, 307:

    frugibus rupta congestis horrea,

    Sid. 1, 6:

    ilia,

    Cat. 11, 20; 80, 7; Verg. E. 7, 26; cf. with a personal object:

    rupit Iarbitam Timagenis aemula lingua, Dum, etc.,

    Hor. Ep. 1, 19, 15.—Esp. reflexively, to burst or split one ' s self, to burst, split, etc.:

    me rupi causā currendo tuā,

    Plaut. Merc. 1, 2, 43; id. Capt. prol. 14; Lucil. ap. Non. 88, 11; 382, 23:

    ut me ambulando rumperet,

    Ter. Hec. 3, 4, 21:

    non, si te ruperis, Par eris,

    Hor. S. 2, 3, 319.— Mid.: ego misera risu clandestino rumpier, to burst, split, Afran. ap. Non. 382, 21 (Com. Rel. p. 154 Rib.); so,

    frigidus in pratis cantando rumpitur anguis,

    Verg. E. 8, 71:

    quā (licentiā audacium) ante rumpebar, nunc ne movear quidem,

    could have burst, Cic. Q. Fr. 3, 9, 1:

    et inflatas rumpi vesiculas,

    id. Div. 2, 14, 33; cf.:

    rumpantur iniqui, Vicimus,

    Prop. 1, 8, 27:

    miser Rumperis (sc. irā) et latras,

    Hor. S. 1, 3, 136: rumpere viam, iter, etc., to force a passage, make one ' s way by force: ferro rumpenda per hostes Est via, a passage must be burst or forced through, Verg. A. 10, 372; cf.:

    eo nisi corporibus armisque rupere cuneo viam,

    Liv. 2, 50:

    rupta via,

    Quint. 9, 4, 63:

    viam igne,

    Stat. Th. 8, 469:

    iter ferro,

    Sil. 4, 196 (with reserare viam);

    15, 782: Alpes,

    id. 11, 135:

    rupto sonuit sacer aequore Titan,

    Val. Fl. 2, 37:

    cursus,

    id. ib. 1, 3; Sil. 7, 568 et saep.:

    rumpere media agmina,

    to burst through, break through, Verg. A. 12, 683; cf.:

    proelia misso equo,

    Prop. 3, 11, 64 (4, 10, 62):

    ruptā mersum caput obruit undā,

    Ov. M. 11, 569:

    mediam aciem,

    Liv. 26, 5:

    pugnantibus acies rumpenda,

    Just. 1, 6, 11:

    ordines,

    Liv. 6, 13:

    aditus,

    Verg. A. 2, 494:

    parvos hiatus,

    Sil. 5, 616:

    fontem,

    to break open, cause to break forth, Ov. M. 5, 257:

    fontes abyssae magnae,

    Vulg. Gen. 7, 11: se rumpere, to break out, burst forth ( = erumpere):

    ubi sub lucem densa inter nubila sese Diversi rumpent radii,

    Verg. G. 1, 446:

    tantus se nubibus imber Ruperat,

    id. A. 11, 548:

    unde altus primum se erumpit Enipeus,

    id. G. 4, 368; so,

    rumpi, in mid. force: dum amnes ulli rumpuntur fontibus,

    id. ib. 3, 428:

    alicui reditum,

    to cut off, Hor. Epod. 13, 15.— Absol.: offendit, fregit, rumpit, icit poculo, wounds, Afran. ap. Non. 124, 6 (Com. Rel. p. 173 Rib.); so, si quis rumpet occidetve insciens ne fraus esto, an ancient form of rogation in Liv. 22, 10, 5; cf. Dig. 9, 2, 27, § 17. —
    II.
    Trop., to break, violate, destroy, annul, make void, interrupt, etc.:

    hunc quisquam... foedera scientem neglexisse, violasse, rupisse dicere audebit?

    Cic. Balb. 5, 13; so,

    foedera,

    Lucr. 2, 254; Auct. Her. 4, 14, 20; Liv. 9, 1; 21, 10; Hor. Ep. 1, 3, 35:

    foedus,

    Liv. 3, 25, 5; 42, 40, 3:

    imperium,

    Curt. 10, 2, 15; Tac. A. 13, 36; id. H. 3, 19:

    sacramenti religionem,

    Liv. 28, 27:

    reverentiam sacramenti,

    Tac. H. 1, 12:

    fidem induciarum, pacis, etc.,

    Liv. 9, 40 fin.; 24, 29; Verg. G. 4, 213; Flor. 4, 2, 16:

    jus gentium,

    Liv. 4, 17:

    hostium jus et sacra legationis et fas gentium,

    Tac. A. 1, 42:

    rogationes vos rogatas rumpitis,

    Plaut. Curc. 4, 2, 24:

    edicta,

    Hor. C. 4, 15, 22:

    decreta,

    Ov. M. 15, 780:

    leges,

    Luc. 4, 175:

    constat, agnascendo rumpi testamentum,

    is made void, Cic. de Or. 1, 57, 241; cf.:

    jura testamentorum ruptorum aut ratorum,

    id. ib. 1, 38, 173:

    nuptias,

    Hor. C. 1, 15, 7:

    amores,

    Verg. A. 4, 292:

    condiciones pacis,

    Vell. 2, 48, 5:

    obsequium,

    Suet. Galb. 16:

    fata aspera,

    Verg. A. 6, 882:

    fati necessitatem humanis consiliis,

    Liv. 1, 42:

    ne me e somno excitetis et rumpatis visum,

    break in upon, interrupt, Cic. Rep. 6, 12, 12; so,

    somnum,

    Verg. A. 7, 458; cf. Sen. Ep. 51, 12:

    sacra,

    Verg. A. 8, 110:

    carmina,

    Tib. 2, 3, 20:

    novissima verba,

    Ov. A. A. 1, 539:

    ut vero amplexus fessi rupere supremos,

    Val. Fl. 5, 32:

    strepitu silentia rumpi,

    Lucr. 4, 583:

    silentia (verbis),

    Verg. A. 10, 64; Ov. M. 1, 208; 11, 598; Hor. Epod. 5, 85; Val. Fl. 3, 509; Plin. Pan. 55, 4:

    diutinum silentium,

    App. M. 10, p. 239, 14:

    taciturnitatem,

    Tac. A. 1, 74:

    patientiam,

    Suet. Tib. 24:

    en age, segnes Rumpe moras,

    break off, end delay, Verg. G. 3, 43; so,

    rumpe moras,

    id. A. 4, 569; 9, 13; Ov. M. 15, 583 Bach, N. cr.; Val. Fl. 1, 306; Mart. 2, 64, 9; Plin. Ep. 5, 11, 2; cf.:

    rumpunt moras,

    Luc. 1, 264:

    otia,

    Verg. A. 6, 813.— Poet.: rumpit has imo pectore voces, breaks forth, breaks out in, gives vent to, utters, etc., Verg. A. 11, 377; so,

    vocem,

    id. ib. 2, 129; 3, 246; Sil. 8, 301; Tac. A. 6, 20:

    questus,

    Verg. A. 4, 553; Claud. Rapt. Pros. 2, 249:

    gemitum,

    Sil. 4, 458.

    Lewis & Short latin dictionary > rumpo

  • 3 eruptio

    ēruptĭo, ōnis, f. [erumpo, II.], a breaking out, bursting forth.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    (elephanti) universi eruptionem tentavere,

    Plin. 8, 7, 7, § 21; 16, 10, 19, § 45; 18, 17, 44, § 150 al.—In plur., Plin. 24, 15, 86, § 136.—
    B.
    In partic.
    1.
    In milit. lang., a sally:

    ex oppido eruptionem fecerunt,

    Caes. B. G. 2, 33, 2; 3, 3, 3; 3, 5, 2; 3, 6, 1 et saep.—
    2.
    In medic. lang., concr., a breaking out, eruption of morbid matter, Plin. 23 prooem. 5, § 8; 24, 9, 38, § 63; 20, 7, 26, § 67; 20, 8, 27, § 71; 26, 11, 73, § 120; 28, 6, 18, § 66.—
    3.
    Of a volcano, an eruption:

    Aetnaeorum ignium,

    Cic. N. D. 2, 38, 96.—
    4.
    Of plants, the putting forth, sprouting:

    semen prima eruptione agnoscitur,

    Plin. 18, 17, 44, § 150.—
    II.
    Trop.:

    vitiorum,

    Sen. Clem. 1, 2, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > eruptio

  • 4 ēruptiō

        ēruptiō ōnis, f    [ex + RAP-], a breaking out, bursting forth: ignium: ex oppido, a sally, Cs.: in hostes, L.: ab erupticnibus cavere, Cs.
    * * *
    sortie, rush, sally, sudden rush of troops from a position

    Latin-English dictionary > ēruptiō

  • 5 eruptio

    an eruption, bursting forth / sally, attack, assault

    Latin-English dictionary of medieval > eruptio

  • 6 exitus

    1.
    exĭtus, a, um, Part., from exeo, II.
    2.
    exĭtus, ūs, m. [exeo], a going out or forth, egress, departure (class., esp. in the trop. signif.).
    I.
    Lit.:

    reditum mihi gloriosum injuria tua dedit, non exitum calamitosum,

    Cic. Par. 4, 29:

    omni exitu et pabulatione interclusi,

    Caes. B. G. 7, 44 fin.:

    exitum sibi parere,

    id. B. C. 3, 69, 3.—In plur.:

    singulorum hominum occultos exitus asservare,

    Caes. B. C. 1, 21, 4; 1, 25, 4. —Of things:

    introitusque elementis redditus exstat,

    Lucr. 6, 494:

    exitus ut classi felix faustusque daretur,

    a setting sail, departure, id. 1, 100:

    amnis,

    a flowing out, discharge, id. 6, 727: animaï (i. e. venti), a bursting or rushing out, id. 6, 586; cf. Quint. 1, 11, 7.—
    B.
    Transf., concr., way of egress, outlet, passage:

    exitum non habent, ac pervium non est,

    Varr. L. L. 5, § 145 Müll.:

    cum angusto portarum exitu se ipsi premerent,

    Caes. B. G. 7, 28, 3:

    in exitu paludis,

    mouth, Plin. 2, 103, 106, § 226:

    cibi,

    vent, id. 11, 34, 40, § 116 et saep.:

    si de multis nullus placet exitus,

    Juv. 6, 33.—In plur.:

    insula undique exitus maritimos habet,

    Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185:

    septem exitus e domo fecerat,

    Liv. 39, 51, 5; Col. 6, 30, 8:

    alvorum,

    Plin. 21, 14, 48, § 82 et saep.
    II.
    Trop.
    A.
    A way out, an end, close, conclusion, termination (syn.: eventus, eventum).
    1.
    In gen.:

    hujus orationis difficilius est exitum quam principium invenire,

    end, close, Cic. de Imp. Pomp. 1, 3; cf.: quemadmodum expediam exitum hujus institutae orationis, non reperio, id. Fam. 3, 12, 2:

    exitus fuit orationis,

    Caes. B. G. 4, 8, 1:

    ut tragici poëtae, cum explicare argumenti exitum non potestis, confugitis ad deum,

    Cic. N. D. 1, 20, 53:

    adducta ad exitum quaestio est,

    id. Tusc. 5, 6, 15; cf.:

    ad exitum pervenire,

    id. Fam. 10, 22, 2; id. Or. 33, 116:

    ita magnarum initia rerum celerem et facilem exitum habuerunt,

    Caes. B. C. 3, 22 fin.:

    verba quae casus habent in exitu similes,

    at the end, Cic. Or. 49, 164; cf.

    in the foll.: fugam quaerebamus omnes, quae ipsa exitum non habebat,

    end, aim, id. Phil. 5, 16, 42:

    hinc omne principium, huc refer exitum,

    Hor. C. 3, 6, 6 et saep.:

    in exitu est meus consulatus,

    Cic. Mur. 37, 80; cf.: in exitu jam annus erat Liv. 35, 10, 1:

    superioris anni,

    id. 30, 26, 2:

    veris,

    Plin. 17, 22, 35, § 170:

    oppugnationis,

    Caes. B. C. 3, 9, 8:

    mimi, fabulae,

    the catastrophe, conclusion, Cic. Cael. 27, 65:

    vitae,

    end of life, latter end, Nep. Eum. 13; cf.:

    vitae mortisque,

    Vell. 2, 7, 1.—In plur.:

    tristes exitus habuit consulatus,

    Cic. Brut. 34, 128: eae causae sunt plenissimae, quae plurimos exitus dant ad ejusmodi degressionem, outlets, i. e. opportunities, id. de Or. 2, 77, 312: habent exitus aut in a aut in e, etc., Varr. L. L. 10, § 62 Müll.—
    2.
    In partic., end of life, end, death:

    natura ad humanum exitum (Romulum) abripuit,

    Cic. Rep. 1, 16 fin.:

    duravere usque ad Sejani exitum,

    Plin. 8, 58, 74, § 197; Amm. 14, 11:

    exitus in dubio est,

    Ov. M. 12, 522:

    Thrasymachi,

    Juv. 7, 204:

    saevus et illum exitus eripuit,

    id. 10, 127; 271.—In plur.:

    nonnumquam bonos exitus habent boni,

    Cic. N. D. 3, 37, 89:

    non igitur fatales exitus habuerunt,

    id. Div. 2, 9, 24.—
    3.
    A means, method, way, device, solution of a difficulty:

    cum autem exitus ab utroque datur conturbato errantique regi,

    Cic. Fin. 5, 22, 63:

    non solum viam quaestus invenerunt, verum etiam exitum ac rationem defensionis,

    id. Verr. 2, 3, 82, § 190:

    jam nullum fortunis communibus exitum reperietis,

    id. Dom. 47, 123.—
    B.
    Issue, result, event, i. q. eventus:

    si mihi alterutrum de eventu atque exitu rerum promittendum est,

    Cic. Fam. 6, 1, 5:

    in unum exitum spectare,

    id. de Or. 1, 20, 92:

    videtur ad exitum venisse quaestio,

    id. Tusc. 5, 7, 18; id. Fin. 2, 1, 3:

    neque exitum legis esse in meretrice publicanda,

    i. e. the law would be without proper effect, id. Inv. 2, 40, 118, v. the context:

    de exitu rerum sentire,

    Caes. B. G. 7, 52 fin.:

    incerto etiam nunc exitu victoriae,

    id. ib. 7, 62, 6:

    de exitu fortunarum suarum consultabant,

    id. ib. 7, 77, 1; cf. id. ib. 3, 8, 3; and:

    prudens futuri temporis exitum Caliginosa nocte premit deus,

    events, Hor. C. 3, 29, 29: ut quae rei publicae polliceremur, exitu praestaremus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 8, 3:

    exitum rei imponere,

    Liv. 37, 19, 1:

    quaestiones ad exitum perductae,

    id. 40, 19, 10:

    ad exitum spei pervenire,

    accomplishment, id. 5, 12, 4; so,

    serae exitum spei exspectare,

    id. 5, 6, 2:

    sine exitu esse,

    without result, id. 32, 40, 3.—In plur.:

    fortasse haec omnia meliores habebunt exitus,

    Cic. Fam. 2, 16, 6:

    quae (responsa haruspicum) aut nullos habuerint exitus aut contrarios,

    id. Div. 2, 24, 52:

    Liber vota bonos ducit ad exitus,

    Hor. C. 4, 8, 34; cf.:

    (fortuna) Belli secundos reddidit exitus,

    id. ib. 4, 14, 38.—Prov.:

    exitus acta probat,

    the event justifies the deed, Ov. H. 2, 85.

    Lewis & Short latin dictionary > exitus

См. также в других словарях:

  • Bursting — Burst Burst, v. i. [imp. & p. p. {Burst}; p. pr. & vb. n. {Bursting}. The past participle bursten is obsolete.] [OE. bersten, bresten, AS. berstan (pers. sing. berste, imp. sing. b[ae]rst, imp. pl. burston, p. p. borsten); akin to D. bersten, G.… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • ῥηξίχθον' — ῥηξίχθονα , ῥηξίχθων bursting forth from the earth masc acc sg ῥηξίχθονι , ῥηξίχθων bursting forth from the earth masc dat sg ῥηξίχθονε , ῥηξίχθων bursting forth from the earth masc nom/voc/acc dual …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • outbreak — I (New American Roget s College Thesaurus) n. outburst, eruption; rebellion, uprising, revolt, insurrection; disturbance. See disobedience, violence, beginning, attack. II (Roget s IV) n. 1. [A sudden violent appearance] Syn. eruption, irruption …   English dictionary for students

  • Proruption — Pro*rup tion, n. [L. proruptio, fr. prorumpere, proruptum, to break forth; pro forth + rumpere to break.] The act or state of bursting forth; a bursting out. [R.] Sir T. Browne. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Ode on Melancholy — Portrait of John Keats by William Hilton, after Joseph Severn (National Portrait Gallery, London) Ode on Melancholy is a poem written by John Keats in the spring of 1819. In the spring of that year, Keats wrote the poem along with Ode on a… …   Wikipedia

  • erumpent — /əˈrʌmpənt/ (say uh rumpuhnt), /i / (say ee ) adjective 1. bursting forth. 2. Botany prominent, as if bursting through the epidermis. {Latin ērumpent , stem of present participle of ērumpere burst forth} …  

  • ποδορραγέα — ποδορραγής bursting forth at a stamp of the foot neut nom/voc/acc pl (epic ionic) ποδορραγής bursting forth at a stamp of the foot masc/fem acc sg (epic ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • proruption — pshən noun ( s) Etymology: Late Latin proruption , proruptio action of bursting forth, from Latin proruptus (past participle of prorumpere) + ion , io ion : a bursting forth : the state of being protuberant or distended proruption in form reduces …   Useful english dictionary

  • Sallies — Sally Sal ly, n.; pl. {Sallies}. [F. saillie, fr. saillir. See Sally, v.] 1. A leaping forth; a darting; a spring. [1913 Webster] 2. A rushing or bursting forth; a quick issue; a sudden eruption; specifically, an issuing of troops from a place… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sally — Sal ly, n.; pl. {Sallies}. [F. saillie, fr. saillir. See Sally, v.] 1. A leaping forth; a darting; a spring. [1913 Webster] 2. A rushing or bursting forth; a quick issue; a sudden eruption; specifically, an issuing of troops from a place besieged …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Sally port — Sally Sal ly, n.; pl. {Sallies}. [F. saillie, fr. saillir. See Sally, v.] 1. A leaping forth; a darting; a spring. [1913 Webster] 2. A rushing or bursting forth; a quick issue; a sudden eruption; specifically, an issuing of troops from a place… …   The Collaborative International Dictionary of English

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»